In 2022, door Unesco uitgeroepen tot Internationaal Jaar van het Glas, pakt het Roeselaarse
Klein Seminarie uit met een bijzonder verrassend en multidisciplinair historisch-educatief project.
Onder de titel ‘In Vitris’, wat letterlijk ‘in glazen’ betekent, focust de school samen met diverse partners het hele schooljaar 2021-2022 op het thema ‘glas-in-lood’. Door dit op het eerste gezicht gewone onderwerp van alle kanten te belichten ontstaat een buitengewoon resultaat waarin erfgoed, geschiedenis, kunst en wetenschappen wonderlijk samensmelten. Een resultaat dat niet enkel voor en door leerlingen is gemaakt.
Unieke tentoonstelling
Klein Seminarie Roeselare zet in het voorjaar van 2022 haar ramen en deuren wijd open voor het orgelpunt van ‘In Vitris’: de overzichtstentoonstelling van het werk van de gerenommeerde glaskunstenaar Joost Caen. Caen, afkomstig uit de regio en oud-leerling van het Klein Seminarie, beheerst als geen ander de kunst en het métier van glas-in-lood. De glaskunstenaar, restaurateur en emeritus-hoogleraar ontpopte zich doorheen de jaren ook tot verzamelaar van historische gebrandschilderde glasramen. Deze unieke erfgoedcollectie, waarin zich ook Vlaamse topstukken bevinden, zal voor het eerst aan het brede publiek worden gepresenteerd.
In het decor van de stemmige kapel is van 22 april tot en met 29 mei een selectie uit eigen werk van Caen en zijn historische glasramencollectie te bewonderen.
Je kan hier tickets reserveren voor de Expo In Vitris.
Lezingen en ateliers
Dat glas niet altijd zomaar ‘glas’ is, kan het publiek niet enkel ontdekken op de tentoonstelling. Voor wie graag anders wil leren kijken naar glasramen organiseert de school samen met BIE, het cultuur- en erfgoedplatform van regio Midwest en ARhus, ook een aantal lezingen en filmvoorstellingen op diverse locaties zowel binnen als buiten de schoolmuren. Je komt er alles te weten over de historische context van de glasramen in het kasteel van Rumbeke, het restaureren en conserveren van glas-in-lood of de geschiedenis van de glaskunst in de Nederlanden.
Immaterieel erfgoed zoals het ambacht van glas-in-lood moet je echter vooral zelf kunnen beleven. Daarom biedt BIE in het kader van het erfgoeddagthema ‘erfgoed en onderwijs’ ook ateliers aan. In de week van 25 april kunnen scholen uit de regio intekenen op een werkwinkel rond dit thema.
LEZING GLASRAAM KASTEEL VAN RUMBEKE op WOENSDAG 27 APRIL OM 19.30 U.
Het oudste gebrandschilderd glasraam van het Graafschap Vlaanderen, dat zich nog op zijn oorspronkelijke plaats bevindt, zit in de kapel van het Kasteel van Rumbeke. Het middelste deel van het raam werd gemaakt omstreeks 1470. Naar aanleiding van de verbouwing en verfraaiing van het kasteel door Thomas de Thiennes werd het glasraam vergroot met een renaissance triomfboog bekroond met zijn wapenschild. Vermoedelijk dateert deze aanpassing van het raam van ca. 1535. In de late 19de eeuw werd het raam opnieuw aangepast door glazenier A. Verhaegen en na de wereldoorlogen waren er opnieuw ingrijpende herstellingen nodig. De meest recente conservatie-restauratie werd uitgevoerd door Joost Caen en bij die gelegenheid werd het glasraam ook heel grondig onderzocht.
Tijdens de lezing komt de geschiedenis van het glasraam, alsook de recente restauratie, ruim aan bod. Tevens wordt er ingegaan op de kunsthistorische en materiaal-technische aspecten van dit bijzonder glasraam.
Je kan hier je tickets reserveren voor de lezing in het kasteel. Een ticket kost € 10 (met vrijetijdspas: € 5). Een drankje is inbegrepen.
Met steun van BAAV
LEZING ARHUS op ZONDAG 8 MEI OM 10.30 U.
Tot ver in de 20ste eeuw was de conservatie-restauratie van glasramen een kwestie van occasioneel herstel. Dit gebeurde meestal door glazeniers zonder veel kennis van de nieuwste inzichten betreffende conservatie van erfgoed. In de jaren ’80 van de vorige eeuw kwam daar verandering in via internationale samenwerking en de oprichting van nieuwe gespecialiseerde opleidingen. Gebrandschilderd glas werd sindsdien meer en meer beschouwd en behandeld als een even belangrijke kunstvorm als schilderkunst, meubelkunst, keramiek, enz. De belangrijkste veranderingen doen zich vanaf dan voor inzake historisch en natuurwetenschappelijk onderzoek en innovatieve conservatie-restauratietechnieken. We spreken hier ook van ‘op onderzoek gebaseerde praktijk’. Vandaag is er een breed scala aan technieken en methodes beschikbaar om objectgericht voor behoud en herstel te zorgen.
De lezing van Em. Prof. dr. Joost Caen (Universiteit Antwerpen / Corpus Vitrearum) zal het proces van conservatie-restauratie toelichten, maar ook tips omvatten om met de juiste zorg om te gaan met ons eigen glazen erfgoed.
Tickets reserveren voor de lezing via ARhus
Inventarisatie huiselijke glaskunst
De leerlingen van Klein Seminarie gaan niet alleen zelf aan de slag in het kader van die ateliers. Bijzonder is ook dat de vijfdejaars al in het najaar van 2021 werden opgeleid en uitgestuurd om glaskunst in private woningen in de regio te registreren. Een gedurfd pedagogisch project waarvoor Klein Seminarie en BIE de handen in elkaar sloegen. Op een oproep naar glasramen in privéwoningen reageerden bijna honderd eigenaars. Leerlingen fotografeerden de glasramen en zorgden voor een basisregistratie. Een eerste resultaat van deze inventarisatie is te zien via erfgoedbank Midwest. Dit voorjaar verrichten de leerlingen verder inhoudelijk en historisch onderzoek naar een aantal glasramen. Benieuwd naar de verhalen achter de ramen? Die kan je eveneens ontdekken op de tentoonstelling ‘In Vitris’.
